ارزیابی انتقادی رویکردهای موجود در هستی‌شناسی پول؛ ارائه تفسیری بدیل

Authors

  • حسن سبحانی استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.
  • حسین درودیان دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه تهران و پژوهشگر مؤسسه مطالعات و تحقیقات مبین.
Abstract:

شناخت چیستی پول به جهت اهمیت نهاد پول در اقتصاد متعارف و دلالت‌های آن در صدور احکام فقهی همواره یکی از دغدغه‌های نظریه‌پردازان اقتصاد اسلامی بوده است. ادبیات موضوع هستی‌شناسی پول (در غرب) به‌طور عمده مربوط به مجادله‌های دو رویکرد «نظریه کالایی» و «نظریه اعتباری» پول درباره ماهیت، ارزش و کارکرد محوری پول است. نظریه کالایی، پول را کالایی مشابه دیگر کالاها با تفاوت در برخی ویژگی‌ها می‌پندارد و ارزش آن را به ارزش کالایی آن بازمی‌گرداند و بر کارکرد «واسطه مبادله» تأکید دارد. نظریه اعتباری، پول را نمایشگری انتزاعی از ارزش و مطالبه‌ای از جامعه یا تعهد به پرداخت بین انسان‌ها می‌داند که ارزش آن متوقف بر روابط اجتماعی است و بر نقش پول به عنوان واحد محاسبه ارزش اصرار دارد.  در مطالعه‌های اقتصاد اسلامی نیز نظریه‌پردازی‌هایی درباره چیستی پول وجود دارد که واجد نقاط قوت و البته کاستی‌هایی است که برخی از این کاستی‌ها مشابه ضعف‌های موجود در دو نظریه کالایی و اعتباری است. ما در ارائه فهمی از پول با تأکید بر وجه اعتباری آن با این ادعا که نظریه کالایی فاقد توان کافی در تبیین پول بوده و تعریف‌های مورد اشاره در کلام نظریه‌پردازان اعتباری هم دچار دوگانگی است، بر تفکیک دو سطح تلقی از پول تأکید کرده، پول را در معنای جوهری همان «معیاری انتزاعی از ارزش» یا «مفهومی برای اندازه‌گیری ارزش‌ها» دانسته و تعریف پول در فهم صحیح عرفی را «نشانگری از طلبی معتبر به سبب مقبولیت ناشی از اعتبار ناشر» معرفی کرده‌ایم. این تفکیک بین دو سطح تلقی از پول، مهم‌ترین نقص موجود در تعریف‌های ارائه‌شده از پول در نظریه اعتباری را رفع می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی انتقادی رویکردهای موجود در هستی شناسی پول؛ ارائه تفسیری بدیل

شناخت چیستی پول به جهت اهمیت نهاد پول در اقتصاد متعارف و دلالت های آن در صدور احکام فقهی همواره یکی از دغدغه های نظریه پردازان اقتصاد اسلامی بوده است. ادبیات موضوع هستی شناسی پول (در غرب) به طور عمده مربوط به مجادله های دو رویکرد «نظریه کالایی» و «نظریه اعتباری» پول درباره ماهیت، ارزش و کارکرد محوری پول است. نظریه کالایی، پول را کالایی مشابه دیگر کالاها با تفاوت در برخی ویژگی ها می پندارد و ارز...

full text

ارزش گذاری اقتصادی: رویکردهای بدیل

یکی از موضوعات علم اقتصاد، ارزش€گذاری اقتصادی کالاها و خدماتی است که ارزش بازاری معینی ندارند. مطالعات کاربردی در ‌خصوص تخمین ارزش اقتصادی این دسته از کالاها و خدمات، به‌ویژه منابع طبیعی، نشان می‌دهد که روش‌های مختلف تخمین، از وجود ناسازگاری‌های متعددی در تخمین‌ها با یکدیگر حکایت دارند. به‌منظور درک بهتر این موضوع و تلاش برای رفع تناقضات، در این مقاله سعی شده است تا با دیدگاه نهادگرایی، فرایند ...

full text

کاوشی در تعریف نهاد: ارزیابی رویکردهای متاخرِ بدیل در تعریف نهاد

Although the scheme and foundation of institutionalism is based on the concept of institution, but there is no common understanding and definition of institution; in fact, with their fundamentally distinct perceptions and approaches, different theoreticians have defined institution in different ways. Therefore, through a descriptive-analytical method, the present study seeks to conceptually cla...

full text

بررسی انتقادی رویکردهای تفسیری و شیوه‌های استناد به آیات در اسرارالتوحید

صوفیه همچون دیگر فرقه­های باطن­گرا، بلکه بیش از آنها، به تأویل قرآن دست یازیده­اند. تأویل و تفسیر آنها مبتنی بر احالۀ آیات بر باطن و حقیقت (آن­گونه که در­می­یابند) است. آنها در تفسیر بیش از هر چیز بر دل خود اتکا دارند و آن را محل الهام و استقرار علم الهی می­دانند. در اسرارالتوحید نیز به عنوان یکی از أمهات متون صوفیانه، نگاه باطن­گرایانه به آیات قرآن غلبه دارد. بر این پایه، نوشتار حاضر در صدد بر...

full text

کاوشی در تعریف نهاد: ارزیابی رویکردهای متاخرِ بدیل در تعریف نهاد

در حالی که شاکله و اساس نهادگرایی مبتنی بر مفهوم نهاد است، فهم و تعریف مشترکی از نهاد وجود ندارد؛ در واقع نظریه پردازان مختلف با تعبیرها و رویکردهایی که اختلاف های اساسی با یکدیگر دارند به تعریف نهاد پرداخته اند. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی دارد تا با بررسی تعریف هایی که به طور عمده پس از تجدید حیاتِ اقتصاد نهادی ارائه شده اند به طبقه بندی مفهومی آنها بپردازد. غالب تعریف های ...

full text

رویکردهای موجود درباره سقط القایی

Background and objective:  There are different views in various religions and moral bases about elective or induced abortion. Elective abortion has always been condemned by religions and ethics although in some cases they have issued permission.  Methods: Valued references as Qran, Hadith books, and other important books have been referred and different papers about abortion in various religion...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 15  issue 57

pages  113- 136

publication date 2015-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023